Hoop, angst en verstandig beleggen
Er is een oude Amerikaanse tv-reclame uit de jaren ’90 die treffend laat zien hoe emoties onze beleggingsbeslissingen kunnen beïnvloeden. Een jonge man juicht terwijl hij zijn kantoor rondrent – het aandeel Grafware Tech is enorm in waarde gestegen. Vol enthousiasme stormt hij het kantoor van zijn baas binnen en roept: “Meneer Dinky, ik neem ontslag!”
Nog geen minuut later is het aandeel ingestort. In paniek rent hij terug en stamelt: “Meneer Dinky, het was een grapje…”
Grappig? Ja. Leerzaam? Absoluut. Deze scène laat zien hoe snel hoop kan omslaan in euforie – en euforie in paniek.
Emoties zijn menselijk, maar mogen niet je stuur overnemen
Het is volkomen normaal om als belegger emoties te voelen. Hoop geeft vertrouwen. Angst beschermt. Maar zodra die emoties de overhand krijgen, ontstaan er risico’s. Je hoeft je gevoelens niet te onderdrukken, maar je kunt ze wél relativeren – zoals je misschien hebt geleerd van je ouders: “Tel tot tien voordat je iets doet waar je spijt van krijgt.”
Dat geldt ook voor beleggen. Beslissingen uit paniek of euforie kunnen later kostbaar blijken.
Waarom we vaak verkeerd reageren
Hoop is gericht op beloning, angst op gevaar. In beide gevallen ligt de controle buiten jezelf. Jij bepaalt immers niet wanneer de markt stijgt of daalt. Toch laten veel beleggers hun gedrag sturen door deze emoties. Na een beursrally voelen ze zich hoopvol en willen ze instappen. Na dalingen slaat de angst toe en stappen velen juist uit – terwijl dat historisch vaak het slechtste moment is om te verkopen.
Uit een enquête van Gallup bleek dat beleggers optimistischer werden na goede rendementen en somberder na mindere jaren – een klassiek voorbeeld van recency bias. Ironisch genoeg dachten veel beleggers tegelijkertijd dat de markt “overgewaardeerd” was én dat het tóch een goed moment was om te beleggen. Dat is tegenstrijdig, en dat is het punt.
Laat je niet gek maken door het nieuws
Markten reageren op nieuws, zeker als het onverwacht of onzeker is – denk aan handelsoorlogen, renteverwachtingen of geopolitieke spanningen. En ja, verliezen doen pijn. Maar laat angst niet omslaan in paniek. Je kunt emoties niet uitschakelen, maar je kunt wél voorkomen dat ze je gedrag bepalen.
De VIX-index – vaak de “angstbarometer” genoemd – laat zien hoe onrust zich in de markt vertaalt. Hoe hoger de VIX, hoe meer volatiliteit beleggers verwachten. Maar ook dat is meestal tijdelijk.
Wat kun je dan wel doen?
Blijf kalm.
Ga er niet van uit dat je weet of de markt “te hoog” of “te laag” staat. Probeer niet te timen. Want de grootste fouten worden vaak gemaakt door beleggers die denken het juiste moment te kunnen kiezen.
Kijk liever naar het grotere plaatje. Beleg volgens een plan. Spreid je risico’s. En vooral: blijf trouw aan je strategie, juist in onrustige tijden.
Figuur 1. Gegevens van 1 juli 1926 t/m 28 februari 2025. Amerikaanse aandelen zijn afkomstig van het Center for Research in Security Prices (CRSP) en omvatten alle ondernemingen die in de VS zijn gevestigd en genoteerd aan de NYSE, AMEX of NASDAQ.
Bron: Avantis Investors. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
Als je kijkt naar alle 100-daagse periodes sinds 1926, volgde er in 70% van de gevallen een positief rendement. Zelfs na een daling van 10% of meer was er in 61% van de gevallen een positief rendement in de daaropvolgende 100 dagen — en gemiddeld zelfs hoger dan normaal.
Wat betekent dit voor jou? Simpel gezegd: slechte tijden worden vaak gevolgd door herstel. Je weet nooit precies wanneer het dieptepunt is bereikt, en wie probeert de markt te timen, loopt het risico het herstel te missen. Dit risico mag niet worden onderschat. Figuur 2 biedt hierbij nuttige context.
Figuur 2. Gegevens van 1 juli 1926 tot en met 28 februari 2025. Amerikaanse aandelen zijn afkomstig van het Center for Research in Security Prices (CRSP) en omvatten alle ondernemingen die zijn opgericht in de VS en genoteerd staan aan de NYSE, AMEX of NASDAQ.
Bron: Avantis Investors. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
In paneel A gebruiken we dezelfde gegevens als in figuur 1 om te laten zien hoe Amerikaanse aandelen gemiddeld hebben gepresteerd in de 100 dagen na een marktbodem bij verschillende dalingsniveaus (2,5%, 5%, 10% en 20%).
Als we de resultaten vergelijken met het gemiddelde rendement over alle 100-daagse periodes sinds 1926 (4,46%), blijkt hoe snel de markt kan herstellen. Zo bedroeg het gemiddelde rendement in de 100 dagen na een daling van 10% of meer maar liefst 8,54% — bijna het dubbele van het langetermijngemiddelde!
In paneel B tonen we de resultaten van dezelfde analyse toegepast op Amerikaanse small-cap value aandelen. We zien dezelfde patronen, maar met nog grotere uitslagen. Dit is wat er vaak gebeurt nadat marktonrust en onzekerheid afnemen. De disconteringsvoet (het rendement dat beleggers eisen voor het aanhouden van aandelen) kan snel dalen, waardoor koersen in korte tijd fors stijgen. Zulke oplevingen missen kan een grote impact hebben op het uiteindelijke rendement van beleggers.
Spreiding helpt (en heeft dat recent ook gedaan)
Hoewel we ons hier richten op Amerikaanse aandelen, is het beleggingsuniversum veel breder. Spreiding in beleggingsportefeuilles biedt alom bekende voordelen, waaronder het potentieel om te profiteren van beleggingscategorieën die goed presteren terwijl andere dat minder doen. Dat is voor veel beleggers in 2025 een lichtpuntje gebleken.
Als we kijken naar brede aandelenmarkten, dan heeft blootstelling aan markten buiten de VS beleggers dit jaar over het algemeen geholpen (zie figuur 3). Het betreft weliswaar een korte periode, maar degenen met een wereldwijd gespreide portefeuille zullen daar waarschijnlijk tevreden mee zijn.
Meer in het algemeen is dit een gezonde herinnering voor beleggers dat wereldwijde spreiding nog altijd van belang is, zelfs na een lange periode waarin Amerikaanse aandelen het beter hebben gedaan. We mogen er niet vanuit gaan dat één markt in alle periodes het beste presteert. Door wereldwijd te spreiden, bezit je zowel de best presterende markten als die met lagere prestaties. Cruciaal daarbij is dat je voorkomt dat je uitsluitend in de slechtst presterende markten belegt.
Figuur 3. Data van januari 2025 tot en met april 2025. Bron. MSCI.
Financiële onzekerheid het hoofd bieden: strategieën voor een hoopvolle toekomst
Het is belangrijk om onze gevoelens als belegger in deze tijd niet te negeren. Het is volkomen normaal om onrust te voelen wanneer er meer onzekerheden en onbekende factoren zijn dan voorheen. Voor veel beleggers staan immers het levenslange spaargeld en het pensioen op het spel – begrijpelijk dat dit zorgen oproept.
Maar beleggen draait juist om het doorstaan van stormen. Periodes van verhoogde volatiliteit en koersdalingen horen bij het beleggen. Het zijn geen uitzonderingen, maar komen vaker voor dan veel mensen beseffen (zie figuur 4). Toch heeft de markt in het verleden beleggers beloond die zich niet lieten meeslepen door paniek, maar koersvast bleven – en zo uiteindelijk de zon weer achter de wolken zagen verschijnen.
Rendementscijfers van 1 juli 1926 t/m 6 maart 2025.
Amerikaanse aandelen zijn afkomstig van het Center for Research in Security Prices (CRSP) en omvatten alle bedrijven die zijn opgericht in de VS en genoteerd staan aan de NYSE, AMEX of NASDAQ.
Terugvalpercentages (drawdowns) zijn berekend van marktpieken tot daaropvolgende dieptepunten.
Let op: resultaten uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst. Deze hypothetische situatie bevat aannames die uitsluitend bedoeld zijn ter illustratie en zijn niet representatief voor de prestaties van enig specifiek effect.
Er is geen enkele zekerheid dat vergelijkbare resultaten behaald kunnen worden. Deze informatie mag dan ook niet worden beschouwd als een concreet advies om effecten te kopen of verkopen.
Jan de Vries
Jan is founding partner van EBI Capital. Binnen EBI Capital is Jan verantwoordelijk voor de wetenschappelijk onderbouwde beleggingsfilosofie.
jan@ebicapital.nl
06 – 46 44 51 48
Heb je vragen of wil je reageren op dit artikel? Schroom niet om contact met ons op te nemen!