Inleiding

Beleggen in crypto currency is hot. Beleggingen in cryptovaluta staan op nummer twee qua populariteit (17%), gevolgd door vastgoed (15%) en ETF’s (13%). Over het algemeen zijn het vooral mannen die liever beleggen dan sparen ten opzichte van vrouwen. De groep die investeert in cryptovaluta en/of ETF’s bestaat vooral uit 18- tot 35-jarige mannen. 

In dit artikel laten we de opinie van Nobelprijswinnaar Fama zien en onze visie op ‘beleggen’  in crypto. We beginnen met een korte uitleg.

Wat is een crypto?

Volgens de Europese Commissie is een crypto ‘een digitale vertegenwoordiging van een waarde of recht die kan worden verhandeld via een distributed ledger (bijvoorbeeld een blockchain), of vergelijkbare technologie’.

Je zou kunnen zeggen dat een crypto een post in een soort digitaal grootboek of register is. De opslag daarvan gebeurt niet centraal, maar verspreid over meerdere computers. Dit gebeurt via distributed ledger technologie (DLT). Er is geen autoriteit of bedrijf die dit proces beheert.

Gedekte en ongedekte crypto

We maken onderscheid tussen ongedekte crypto’s en gedekte crypto’s. Ongedekte cryptoactiva zijn waarden of rechten die alleen in de DLT bestaan. Ze zijn niet meer dan posten in een gedistribueerd grootboek.

Gedekte cryptoactiva aan de andere kant vertegenwoordigen onderliggende activa (waarden) die buiten de DLT bestaan. Ze worden uitgegeven en ingekocht door partijen die toezeggen de achterliggende dekkingsactiva in het traditionele economische of financiële stelsel te kopen en verkopen.

Handelen in crypto

Ongedekte crypto’s zijn ongeschikt als betaalmiddel, maar wel aantrekkelijk om mee te gokken. Ondanks waarschuwingen en de reële kans om geld te verliezen, zijn crypto’s steeds populairder. In de zomer van 2022 heeft naar schatting 14% van de Nederlanders crypto’s. Hoe onzeker ook, veel mensen zijn bang de crypto-boot te missen.

Er zijn veel soorten crypto’s in omloop, en elke dag verdwijnen er, of komen erbij. Bekende crypto’s zijn Bitcoin en Ether. Er is geen financiële autoriteit die hun waarde reguleert.

Behalve de crypto-ontwikkelaars zijn er ook brokers, handelsplatforms en allerlei dienstverleners binnen deze markt. Deze hele infrastructuur wordt wel vergeleken met een ecosysteem. Vanwege de complexiteit, anonimiteit en onduidelijke bestuursstructuren lijkt dit ecosysteem vatbaarder voor marktfalen dan traditionele financiële markten.

Iedereen kan crypto’s ontwikkelen en in de cryptomarkt stappen, met alle gevolgen van dien. Risico’s als diefstal, verlies door bedrog of handelen met voorkennis zijn niet ongewoon. Voor consumenten lijkt het vaak meer op het wilde westen, met de handelaren als ‘crypto-cowboys’.

Hoge risico’s

Ongedekte crypto’s zijn dus niet geschikt als betaalmiddel. Het zijn ook geen effecten, zoals aandelen in een bedrijf, of obligaties. Mensen die ongedekte crypto’s kopen, speculeren op een waardevermeerdering. Door de grote schommelingen in de waarde is die kans aanwezig. Maar er worden ook grote verliezen geleden. De handel in ongedekte crypto’s lijkt dus meer op gokken, en kent vergelijkbare risico’s:

• ongedekte crypto’s hebben geen vaste waarde
• crypto’s zijn gevoelig voor diefstal (hacken)
• de markt is ingewikkeld
• als u veel geld verliest is er geen vangnet, zoals het depositogarantiestelsel voor uw spaarrekening
• toezicht op de cryptomarkt is op dit moment nog niet zo goed geregeld als het toezicht op andere financiële markten

De overeenkomst tussen gokken en investeren in crypto

Wij zijn van mening dat crypto momenteel zo populair is omdat er een grote relatie is met gokken. Gokken is enorm verslavend omdat het inspeelt op de beloningssystemen in onze hersenen. Het draait om onvoorspelbare beloningen, wat het effect versterkt. Dit fenomeen, bekend als variabele beloningsschema’s, zorgt ervoor dat mensen steeds opnieuw spelen, omdat ze niet weten wanneer de volgende ‘winst’ komt. Dit is hetzelfde mechanisme dat sociale media en videogames verslavend maakt.

Daarnaast spelen dopamine en cognitieve bias een grote rol. Bij elke (kleine) winst ervaart de hersenen een dopaminepiek, wat een gevoel van euforie geeft. Tegelijkertijd negeren veel gokkers verliezen (bekend als de gambler’s fallacy) en blijven ze doorspelen, denkend dat de volgende ronde hen wél winst zal opleveren.

Crypto en gokken: dezelfde psychologische triggers

Cryptocurrency vertoont veel overeenkomsten met gokken. Beleggers ervaren enorme prijsschommelingen, wat zorgt voor hoge emotionele betrokkenheid. Net als bij gokken kunnen crypto-investeerders snel rijk worden, maar ook alles verliezen. De volatiliteit maakt dat mensen blijven ‘spelen’ – het FOMO-effect (Fear of Missing Out) houdt hen vast in de hoop dat de koers opnieuw explodeert.

Bovendien heeft de speculatieve aard van crypto veel weg van een casino: er is geen onderliggende fundamentele waarde zoals bij aandelen of vastgoed, en de prijs wordt vooral gedreven door marktsentiment en hype. Dit is waarom veel mensen die vatbaar zijn voor gokverslaving, ook worden aangetrokken door de crypto-markt.

De visie van Eugene Fama

Cryptocurrencies blijven een raadsel binnen de financiële wereld. Volgens Eugene F. Fama, de grondlegger van de efficiënte-markthypothese, overtreden ze alle regels van een traditioneel ruilmiddel. Dit roept fundamentele vragen op over hun rol in de economie, hun waarde en hun toekomst.

In december 2024 bereikte Bitcoin, een van de eerste en meest bekende cryptocurrencies, een marktkapitalisatie van $2 biljoen, groter dan Tesla, Meta en Saudi Aramco. Toch voorspelt Fama dat Bitcoin binnen tien jaar naar nul zal gaan.

De aard van cryptocurrency

Cryptocurrency is een digitale valuta die niet wordt ondersteund door een centrale autoriteit, maar functioneert binnen een gedecentraliseerd netwerk, meestal via blockchain-technologie. De meest bekende cryptomunt, Bitcoin, is de eerste en blijft dominant in de markt. Ondanks zijn populariteit kent Bitcoin aanzienlijke nadelen:

1. Energieverbruik – De verificatie van transacties vereist enorme hoeveelheden rekenkracht en energie, vergelijkbaar met het jaarlijkse energieverbruik van een land als Polen.

2. Gebrek aan programmeerbaarheid – Bitcoin mist slimme contractfunctionaliteiten, wat de toepasbaarheid ervan beperkt in geautomatiseerde financiële processen.

3. Volatiliteit – De waarde van Bitcoin fluctueert enorm, wat het ongeschikt maakt als stabiel ruilmiddel.

De opkomst van Ethereum en andere blockchains met slimme contracten heeft geleid tot meer toepassingen, maar de kernproblematiek van waarde en regulering blijft bestaan.

Cryptocurrency als speculatief object

De prijs van Bitcoin en andere cryptocurrencies wordt grotendeels gedreven door speculatie. De vergelijking met Beanie Babies – populaire speelgoedknuffels uit de jaren ’90 – is treffend: hun waarde was afhankelijk van zeldzaamheid en vraag, zonder intrinsieke onderliggende waarde. Net als bij Beanie Babies bepalen speculatie en marktsentiment de prijs van cryptovaluta’s, wat leidt tot extreme prijsschommelingen.

Legendary investor Ray Dalio noemde crypto tien jaar geleden een bubbel, maar noemt het nu “een geweldige uitvinding.” Larry Fink van BlackRock zag Bitcoin ooit als een index voor witwassen, maar beschouwt het nu als een “legitiem financieel instrument.” Zelfs voormalig crypto-scepticus Donald Trump veranderde van mening; binnen 36 uur na de lancering van zijn eigen cryptomunt had hij op papier al meer dan $50 miljard verdiend.

Fama blijft echter sceptisch over de ambities van Bitcoin en bespreekt in een recente podcast waarom hij denkt dat Bitcoin geen blijvende economische waarde zal hebben.

Stablecoins en de illusie van stabiliteit

Stablecoins, digitale valuta’s gekoppeld aan traditionele valuta’s zoals de Amerikaanse dollar, worden gepresenteerd als een oplossing voor de volatiliteitsproblemen van cryptovaluta’s. In theorie bieden ze een stabiele waarde, maar in de praktijk zijn er risico’s. Sommige stablecoins zijn slechts gedeeltelijk gedekt door onderliggende activa, waardoor ze gevoelig zijn voor ‘bank runs’, zoals recent is gebleken bij de ineenstorting van bepaalde stablecoins.

Regulering en de rol van de overheid

De regulering van cryptocurrencies blijft een heikel punt. Enerzijds pleiten libertariërs voor minimale overheidsinterventie, maar anderzijds is de roep om bescherming groot wanneer markten instorten. Fama voorspelt dat zodra cryptocurrencies imploderen, beleggers naar de overheid zullen rennen voor reddingsoperaties.

Een mogelijke oplossing is om cryptovaluta volledig gescheiden te houden van het traditionele financiële systeem. Dit voorkomt dat een cryptocrisis overslaat naar banken en andere instellingen. Een andere optie is volledige transparantie in cryptoregels en -lobbying om oneerlijke marktpraktijken te voorkomen.

De toekomst van cryptocurrency

Fama gelooft dat Bitcoin binnen tien jaar waardeloos kan worden, tenzij het een fundamentele functie ontwikkelt die economische waarde creëert. Voorstanders van crypto blijven optimistisch en vergelijken het met goud als waardeopslag. Toch blijft de kernvraag: waar komt de waarde vandaan? Goud heeft industriële toepassingen, terwijl Bitcoin puur afhankelijk is van collectief geloof in zijn waarde.

Conclusie

Cryptocurrency blijft een financieel experiment met onzekere uitkomsten. De combinatie van speculatie, volatiliteit en gebrek aan intrinsieke waarde maakt het moeilijk om een stabiele rol in de economie te voorspellen. Terwijl regulering en technologie zich ontwikkelen, zal de toekomst van cryptocurrency afhangen van of het een daadwerkelijke economische functie kan vervullen of slechts een speculatief fenomeen blijft.

Bij EBI gokken we niet maar baseren wij ons op academisch bewezen beleggingsprincipes. Crypto past hier niet in. 

Jan de Vries

Jan is founding partner van EBI Capital. Binnen EBI Capital is Jan verantwoordelijk voor de wetenschappelijk onderbouwde beleggingsfilosofie.

jan@ebicapital.nl
06 – 46 44 51 48

Heb je vragen of wil je reageren op dit artikel? Schroom niet om contact met ons op te nemen!

Rendementen uit het verleden zijn geen garantie voor de toekomst.